برگی از تاریخ انقلاب - ۳۰ دی ۱۳۵۷، نقطه عطفی در مبارزات انقلابی مردم قوچان
مردم قوچان از آغاز نهضت انقلاب امام خمینی (ره) حضور فعال و چشمگیری در عرصه داشتند و وجود علما و بزرگانی همچون «آقا نجفی قوچانی»، «شیخ ذبیح‌الله قوچانی»، «شیخ عباس هاتف قوچانی» و دیگر بزرگان انقلابی در این شهرستان، توانسته بود مردم را در مکتبی تربیت کند که در این مبارزات نقش داشته و امام خمینی (ره) را در این راه همراهی کنند.
حضور شهید هاشمی نژاد و رفت‌وآمد وی به قوچان، آغاز گفتمانی جدید در زمینه مذهبی، انقلابی و اعتقادی مردم به وجود می‌آورد، ساواک در سال‌های پیش از انقلاب، قوچان را به‌عنوان پایگاه خود برای شمال شرق کشور انتخاب کرده بود و با حضور مزدوران شاهنشاهی، جوی اختناق‌آمیز در شهر حکم‌فرما بود.
علی‌رغم تمام خفقان آن روزها، بسیاری از علمای قوچان در صحنه‌های مبارزاتی حضور داشته و جشن‌های بزرگ ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی را حمایت نمی‌کردند؛ شهادت شهید «شیخ احمد کافی» در ۳۰ تیر ۵۷ در جاده قوچان - چناران و تشییع این شهید بزرگ در حوزه علمیه این شهر، جرقه بزرگی برای مبارزات جدی مردم قوچان علیه رژیم شاهنشاهی بود.
«جعفر فاطمی» یکی از انقلابیون قوچان که در مراسم تشییع شیخ احمد کافی حضور داشت، آن روز را این‌گونه روایت می‌کند: طبق روال هر جمعه برای دعای ندبه در مسجد جمع شده بودیم که یکی از همشهریان آمد و آهسته خبر تصادف و شهادت شهید کافی را آورد.
عده‌ای از علما هماهنگی برای برگزاری مراسم تشییع این سخنران بزرگ در قوچان را انجام دادند که جمعیت عظیمی از انتهای بازار قوچان به سمت حوزه علمیه جمع شدند؛ پس از برگزاری مراسم تشییع و وداع با شیخ احمد کافی، پیکر وی به مشهد منتقل شد و به دلیل ارادت مردم قوچان به این شخصیت مذهبی و مبارز، چندین اتوبوس برای انتقال مردم به مشهد مهیا شد.
حضور باشکوه مردم این شهرستان در مراسم تشییع شهید کافی در مشهد در میان خیل عظیم ارادتمندان، نشان از روحیه انقلابی و مبارز مردم قوچان بود؛ مرحوم «صاحب‌الزمانی» یکی از مبارزان قوچانی در آن روزها، اولین راهپیمایی‌های گسترده این شهرستان علیه رژیم مستبد شاهنشاهی را راه‌اندازی کرد که می‌توان از میان آن‌ها، راهپیمایی مردم قوچان در ۲۴ مهرماه ۵۷ برای چهلم شهدای ۱۷ شهریور، تحصن مردم در دبیرستان امیرکبیر و راهپیمایی ۷ آذرماه با همراهی مردم مشهد در قوچان برای شهادت شهید «منوچهر رزاقی» را نام برد.
ابراهیم گل‌زاده یدکی، یکی دیگر از مبارزان قوچانی در خصوص حضور مردم انقلابی این شهرستان در راهپیمایی علیه رژیم شاهنشاهی در آن روزها می گوید : علت حضور انقلابیون مشهد در قوچان، شرکت در مراسم ختم معلم شهید منوچهر رزاقی بود که در کنار این مراسم، راهپیمایی علیه شاه نیز انجام شد. ز روزی که ماشین‌های مردم مشهد در راهپیمایی به آتش کشیده شد، برخی نگاه متفاوتی نسبت به مردم قوچان داشتند و القاب مختلفی به این مردم می‌دادند اما باید گفت این کار توسط مردم انجام نشد و عوامل ساواک و رژیم، آتش زننده ماشین‌ها بودند.
مردم قوچان به‌طور واقعی علاقه‌مند به این انقلاب بوده و از همان سال‌های ابتدایی، جلسات مختلفی را با حضور علمای بنام وقت همچون «شیخ صفوی»، «شیخ بلاغی»، «شیخ حسین زاده» و «شیخ فهیمی» برای مقابله با نظام شاهنشاهی برگزار می‌کردند. شاید مهم‌ترین واقعه در مبارزات مردم قوچان علیه رژیم شاهنشاهی به سی‌ام دیماه ۵۷ برگردد، روزی که شهیدان «غلامیان» و «کریمی» در مسجد عوضیه (جامع) قوچان در مراسم سخنرانی علیه شاه توسط مزدوران رژیم به شهادت رسیدند.
هادی قربانی، یکی از شاهدان عینی این واقعه می گوید : مردم انقلابی قوچان برای جلوگیری از ورود عوامل رژیم شاهنشاهی که با حمایت ساواک قصد تعرض به مسجد عوضیه را داشتند، در پشت‌بام و دیوارهای این مکان مستقر شدند. یکی از نیروهای رژیم شاهنشاهی دستور شلیک به مردم را داد که با شلیک یکی از آن‌ها، «محمدحسین کریمی» تازه‌داماد ۲۴ ساله شهید شد.
بعد از شهادت شهید کریمی، مردم پیکر وی را به داخل مسجد بردند اما عوامل رژیم همچنان به دنبال وارد شدن به مسجد از در خیابان ابن‌سینا بودند؛ با مقاومت مردم برای عدم ورود آن‌ها به مسجد، شهید «علی غلامیان» نیز با شلیک چندین گلوله به شهادت رسید. شهادت این دو شهید انقلاب در مکانی مقدس، موجب شد تا شورای فرهنگ عمومی قوچان برای اولین بار به ابتکار امام‌جمعه این شهرستان، «سی‌ام دیماه» را به نام «روز شهرستان قوچان» نام‌گذاری کنند تا این اتفاق تاریخی برای همیشه در حافظه تاریخ باقی بماند.
